Hava kalitesi konusu günümüzde küresel ısınma, değişen iklim koşulları, yaygınlaşan araç kullanımları, tüketimler, karbon salınımı ve kentleşme gibi gezegenimizi ciddi riskler altına sokan durumların artmasıyla daha da yaygın ve bilinir hale geldi. Önceden sadece açık havanın temiz, kapalı havanın kirli olması gibi üstünkörü söylemler kullanılırken artık hemen hemen herkes hava kalitesi ölçümü yapmaya ve buna önlem almaya başladı. Bu olumlu bir durum diyebiliriz. Çoğu insan, aslında hava kirliliğine dair bilgi sahibi olmadan sadece cihazların onlara dayattığı direkt ve yüzeysel bilgilerle doğru bilgiye eriştiğini düşünüyor. Genelleme yapmak pek doğru olmasa da bu bilgilerin bazen çok da doğru olmadığını söylemek gerekir. Peki hava kalitesi ile ilgili bir değerlendirmeyi anlamak için bilmemiz gerekenler nelerdir? Hava kalitesi hakkında doğru bilgi edinmenizi kolaylaştıracak bazı terimleri ve anlamlarını sizler için derledik, hadi beraber göz atalım.

Parçacıklı Madde (PM): Parçacıklı madde, küçük parçacıklardan meydana gelen ve solunabilir bir hava kirletici türüdür. Kendi içerisinde, PM-10 ve PM- 2.5 olmak üzere ikiye ayrılır.

PM- 10: 10 mikrometreden küçük parçacıklar.

PM- 2.5: 2.5 mikrometreden küçük parçacıklar.

VOC (Uçucu Organik Bileşikler): VOC’ler çok çeşitli kimyasalların bileşimi ile ortaya çıkan bir hava kirletici türüdür. Bu bileşikler genellikle araç egzozu, endüstriyel işlemler, boya ve temizlik ürünü gibi tüketicilerin kullandıkları ürünlerden yayılırlar. Birçok sağlık sorununa sebebiyet veren VOC’ların sebep olduğu başlıca sağlık sorunları ise şunlardır:

• Göz tahrişi
• Boğaz tahrişi
• Baş ağrısı
• Mide bulantısı

Sülfür Dioksit (SO2): Sülfür dioksit, hava kalitesi terimleri arasında oldukça önemlidir. Ülkemizde de çokça gördüğümüz kömür ve petrolün yakılması ile ortaya çıkan bu hava kirleticiler, gaz halinde bulunurlar. Gazlar reaktif maddelerdir, sülfat ve asit yağmuru gibi birçok diğer hava kirletici meydana getirebilirler. Sülfat dioksit solunum tahrişine sebep olarak solunum yolu problemlerini de beraberinde getirebilir.

Nitrojen Oksit (NOx): Nitrojen Oksitler fosil yakıt ve diğer kaynakların yakılması ile ortaya çıkarlar. Atmosferdeki diğer bileşiklerle reaksiyona girebilen bu madde, sisin ana bileşeni olan ozonu meydana getirebilir. Nitrojen Oksitler aynı zamanda asit yağmuru ve solunum sağlığı gibi olumsuzlukları da meydana getirebilir.

Ozon: Ozon, üç oksijen atomunun bileşimi ile meydana gelen renksiz ve zehirli bir gazdır. Gezegenimizi güneşin ultraviyole ışınlarından koruyucu bir tabaka oluşturan bu madde üst atmosferde doğal olarak oluşur.